Paul Avrich – Kronstadt 1921

Denizciler niçin ayaklanmışlardı? Bol şeviklere göre onlar, Rus mültecileri ve onların destekleyiciler olan Müttefik Devletler tarafından komplo yapmak üzere Batı'da eğitilmiş bir Beyaz Muhafızın ajanlarıydılar. Denizcilerin yandaşlarına göre ise
onlar, Bolşevik diktatörlüğe karşı sovyet idealin yeniden hayata geçirmek için mücadele eden ihtilalci kahramanlardı. Onların gözünde ayaklanmanın bastırılması, Rusya'nın bir "işçi ve köylü devleti" olduğu efsanesini paramparça eden
barbarca bir eylemdi. Dahası, Rusya dışındaki çok sayıda Komünist, samimi bir kitle protestosunu böylesine kabaca bastıran bir yönetime olan inançlarını sorguladılar. Bu bağlamda, Kronstadt hayal kırıklığına uğramış radikallerin hareketle olan
bağlarını koparmalarına ve ideallerinin orijina saflığına dönmelerine yol açan daha sonra olayların prototipini oluşturmuştur. Kulakların tasfiyesi, Büyük Temizlik, Nazi-Sovyet paktı Kruşçev'in Stalin'i suçlaması - bunların hepsi devrimin ihanete uğradığına inanan parti üyelerinin ve taraftarlarının parti saflarından ayrılmalarına yolaçtı. "Ne ki, denek taşı Kronstadt'dı," diye
yazıyordu Louis Fischer, 1949'da, "onun ortaya çıkışına kadar, duygusal olarak sallantılı, entelektüel kuşkuları olan, hatta davaya karşı olan insanlar bile iş ona saldırmaya gelince bunu reddettiler. Ben ise uzun yıllar 'Kronstadt'sız yaşamıştım."