Etiket: İsmail Cem

Sosyal Demokrasi ya da Demokratik Sosyalizm Nedir, Ne Değildir / Bütün Eserleri-4

Türkiye’nin en sevilen siyasetçilerinden İsmail Cem, aynı zamanda sol siyaset konusunda ses getiren kitaplar kaleme almış bir düşünürdü. 1984 yılında yazdığı elinizdeki kitapta, sol siyasetin teori ve pratiğindeki birikimlerini okuruyla paylaşıyor.

Sosyal demokrasinin ideolojik kaynaklarına dönerek Kautsky ile Bernstein’in kimi düşüncelerini vurgulamakla işe başlayan Cem, demokratik sosyalizm olarak da nitelediği sosyal demokrasinin, kimi temel tercihleriyle sosyalist-komünist hareketlerden ayrıldığını belirtiyor. Sosyal demokrasinin şiddeti reddeden mücadele biçimleriyle çoğulcu ve eşitlikçi bir ortam oluşturmak için yola koyulduğunu söyleyerek sosyal demokrat modeli ortaya koyuyor. Cem’e göre değişen dünyada iş daha zorlaşmış olsa da toplumların sanayileşme ve özgürlük doğrultusundaki kaçınılmaz gelişmeleri, bir noktadan sonra ancak sosyal demokrasinin cevaplayabileceği ihtiyaçlar yaratacaktır. Dolayısıyla sosyal demokrasi, geleceğin sistemidir.

İsmail Cem, kitabının son bölümünde Türkiye’de sosyal demokrasinin mümkün olup olmadığını tartışıyor. Türkiye’nin içinde bulunduğu ortamı ve siyasi hareketleri değerlendirerek soysal demokrasinin Türkiye’de sadece bir olasılık değil, bir ihtiyaç olduğu sonucuna varıyor:

“Adaletli paylaşım şöyle dursun, var olan yapıların ‘üretim’ ve ‘yatırım’ görevini bile üstlenemediği bir ortamda, ‘sanayileşme, demokrasi, eşitlik’ ihtiyacındaki bir toplumun çözümü, sosyal demokrasidir.

…

Bizim görebildiğimiz, sosyal demokrasinin, – bu kitapta incelenen örneklerdeki gibi- sosyal demokrat ideolojiye, kimliğe, yapılanmaya sahip bir parti tarafından gerçekleştirilebilir olduğudur.”

“Farklı bir açıdan bakarsak, ‘sol’, kendi yapısı bakımından zaten sürekli ve sonsuz bir arayıştır.
Son çözümlemede, ayrıcalıkların ayrıcalık olmaktan çıkarılmasıdır. Fırsatların, kültür ve eğitimin, zenginliklerin, mümkün olan en geniş kitleye ulaştırılmasıdır. Sürekli ve sonsuz bir adalet arayışıdır. Sürekli bir yenileşmedir.

Türkiye’mizde sorun, bu arayışın, solu geliştirmek için değil, solun ‘sol olabilmesi için’ hâlâ sürmekte olmasıdır. Solun ‘kimlik arayışı’ düzeyinde, solun ‘temel ilkeleri ve doğrultusu düzeyinde hâlâ sürmesidir. Sorun ve sıkıntı buradadır.

Soldaki arayışın bu başlamda hâlâ sürmekte olması, bu giriş bölümünde sıraladığımız eksiklerden ve onların benzerlerinden kaynaklanmışsa, o zaman, yapılması gereken nedir? ‘Arayışın’, bu temel eksikleri gidermeye yönelmesi. Bu kitabın var olur gerekçesi budur. ‘Soldaki arayış’a bir katkı getirmek.

Solun haklılığına ve güzelliğine Türkiye’nin solu da layık olmalıdır...

Neden 12 Mart yaşandı Türkiye'de, neden bunca acı çekildi, insan öldürüldü, üç genç asıldı, işkence yapıldı, cezaevleri dolduruldu? Neden sosyalist parti kapatıldı, işçi sınıfı sessizliğe mahkûm edildi, kitaplar toplattırıldı, kitaplar yakıldı, neden Anayasa ve kanunlar değiştirildi? Neden Türkiye'nin dış siyaset alanındaki uyanışı ve yeni arayışları engellendi, neden bürokrasi siyasal iktidara el koydu, neden onların işini kolaylaştıran resmi kışkırtmalar düzenlendi ve neden Türkiye'nin toplumsal gelişimi iki buçuk yıl donduruldu?

Yani, neden 12 Mart gerçekleştirildi?

Türkiye Üzerine (Araştırmalar) / Bütün Eserleri-8

Türkiye’de dün, geride kalmıştır. Kitleler tarafından çoktan aşılmıştır. Sınıfsız millet anlayışıyla, aslında sermayeyi gözetip sermayesizi ezdiren hakemlik iddiasıyla, hâkim zümrelerin halk kitleleri sırtında koalisyon kurmalarını mümkün kılan sosyal barışıyla, tahsildar pençesindeki köylüsü ve yol vergisiyle dün, bir daha gelmemek üzere geçmişte kalmıştır. Hem de öylesine geçmişte kalmıştır ki 1960’ın 500 binlik, 1965’in 800 binlik sigortalı işçi sayısı bile günümüzden çok uzaklardadır. 1960 ölçüleriyle bir çeşit devrimciliğin doruğuna ulaşan sözlerin devrimciliği bile, artık eskimiştir. Bir dönem, dün, kendine özgü koşulların yarattığı çözüm yollarıyla, kendi çerçevesindeki büyük başarıları, atılımları ve başarısızlıklarıyla; şerefi, kıvancı, özellikleri ve ayrıcalıklarıyla, bir daha yaşanmamak üzere tarihe karışmıştır. Dünle beraber, dünün ilerici çözüm yollarının ilericiliği de, günümüz açısından, tarihe karışmaktadır.Türkiye, daha güzel yarınlar yaratacak toplumcu çözüm yollarını, ancak günümüzdeki gelişmelerden hız alarak ve günümüzün gerçeklerine dayanarak oluşturabilir. Geçmişin, sosyal ve sınıfsal ilericiliği hayli tartışma götürür deneylerini tekrarlamak özlemi, ancak Türkiye’yi hiç değişmeyen, hatta gerileyen bir olgu gibi sosyoloji dışı ölçülerle yorumlamanın sonucudur. Yarını dünde aramak, 1970 Türkiye’sinde, anlamsızdır.1965-70 yılları arasındaki yazılarından seçtiklerini topladığı bu kitabında, ileride sol düşünce ve siyasetin önde gelen isimleri arasına hakkıyla girecek olan İsmail Cem’in, toplumun ve solun sorunlarına duyarlı yaklaşımı kendini göstermektedir.