Etiket: Everest Yayınları

Hüseyin Rahmi'nin iki romanını aynı ciltte yayımlıyoruz.
Tesadüf, 19. yüzyılın sonlarında, İstanbul'da, bir falcı kadının 'ağına' düşürdüğü insanları anlatıyor. Öyle ki avlananlar arasında yoksul mahallelerin bol dedikodulu, çocuklu ve gürültülü kadınları-, külhanbeyi tavırlarıyla racon kesen delikanlılar; batakhaneler ve batakhanelerin güzelleri; zengin ailelerin eğitimli lakin sorumsuz hayta gençleri var. Ama bir de çapkınlar...

Muhabbet Tılsımında ise 550. yüzyılın başlarında, İstanbul'da, bu sefer kendi tatmin edilemez heveslerine 'av' olan insanlar anlatılıyor. Bir muskanın gücüne, bir sahte dervişin hikmetine derhal inanıveren, elde etmek istediğine ulaşmak için her şeyi göze alabilen, ahlakça düşkün, içinde bulunduğu sefih durumu kavrayamayan insanlar... Ama bir de çapkınlar...

Falcılara, sahte dervişlere, büyüye, muskaya, üfürükçülüğe hâlâ inanıldığı düşünülürse Hüseyin Rahmi'nin sorun kabul ettiği bu durumun değişmediğini 'acı bir hakikat' olarak kabul etmek gerekiyor.

Hüseyin Rahmi'nin "en sevdiğim romanım" dediği Mezarından Kalkan Şehit, materyalist bir gencin, şehir efsaneleriyle mücadelesini anlatıyor. İstanbul'un gündelik hayatından, siyasi tartışmalardan sıkılan Şevki, eski bir dostunun Kartal'daki kır evine misafir olarak gider. Bölge halkınca Cinli Köşk olarak bilinen, "duvarına sürtünenin bile çarpıldığı" eski bir köşkün sırrını çözmeye çalışırken bu evin sakinleriyle tanışır ve bir süre sonra bu tekinsiz köşke damat olarak girer.

Anlatılanlara göre, Sarıkamış Harekâtı'nda şehit düşen evin büyük oğlu, cuma geceleri torununu kaybetmenin üzüntüsüyle aklını yitirmiş olan büyükanneyi ziyaret etmektedir. Üstelik bu ziyaretin başka şahitleri de vardır. Peri masallarına inanmayan Şevki, bu hikâyenin aslını öğrenmek için araştırmalara başlar.

Yer yer polisiye öğeler barındıran ve Mehmet Kaplan'ın "Meraklı bir vakaya dayanan bir sır romanıdır," diye tanımladığı eserde yazar, okuyucunun merakını son ana kadar diri tutmayı başarıyor.

Mutallaka ise ilk mektup romanlarımızdan biri. Yazarın "evliliğimden sonra doğacak kızımın kayınvalidesi olacak kadına ithaf ediyorum," dediği bu kısa romanda, sonu gelmeyen gelin-kaynana kavgaları konu ediliyor.

Hüseyin Rahmi Gürpınar, çağının gündeş fikir akımlarına en açık isimlerden biriydi. Benimsesin, benimsemesin, her türlü fikrin tartışılması gerektiğini düşünerek romanlarında mümkün olduğunca tarafsız zeminler yarattı. Türkiye'de 19. yüzyıl sonu ve 20. yüzyıl başının fikir atlası çıkarılmak istense, Hüseyin Rahmi Gürpınar romanları, içinde kolaylıkla iz sürülebilecek, vazgeçilmez belgesel kaynaklar olarak değerlendirilebilir. Ölüler Yaşıyorlar mı? yazarın ustalık dönemi verimi. Daha önceki romanlarında da yer yer gördüğümüz korku öğeleriyle bu defa çok daha yoğun olarak karşılaşıyoruz. Yazar, metafiziği bir "gerçeklik" olarak kabul etmek noktasında gidiş gelişlerle romanın son sayfalarına kadar okuyucuya "Acaba?" dedirtmeyi başarıyor. O yıllarda özellikle Avrupa'da taraftar bulan ruhçulukla doğu kaderciliğinin birleşmesi, bu fikirlerden beslenen faydacılık ve hepsine cephe alan akılcılıkla roman kahramanları, kendilerini içinden nasıl çıkacaklarını bilemedikleri bir 30. yüzyıl anaforunda buluyorlar. Ölüler Yaşıyorlar Mı?, 1932'de Milliyet gazetesinde tefrika edilmişti. Bugüne kadar orijinal diliyle basılamadı. Bu önemli eseri, ilk defa aslına sadık kalarak, yazarın kitap hakkındaki değerlendirmesi ve açıklayıcı dipnotlarla zenginleştirerek yayımlıyoruz.

Batılılaşma meselesinin günlük hayata etkilerine romanlarında sık sık değinen Hüseyin Rahmi Gürpınar, Deli Filozofta., aklıselim sahibi bir bilgenin -gerek sokakta gerekse kendi ailesi nezdinde- düşüncelerini savunurken karşılaştığı zorluklara değiniyor.

Roman, Vakit gazetesinde tefrika edilmeden önce, Refik Ahmet Sevengil'e yazdığı 8 Eylül 1980 tarihli mektubunda usta yazar, bu yeni eserinden şu sözlerle bahsediyor:

"Şimdi Deli Filozof namında bir roman yazıyorum. Filozof, her şeye karşı muhaliftir, her yerde doğruyu söyler, ya kovulur, ya dayak yer; fakat fikirleri eksantriktir, romanda pek şık sahifeler vardır... Ah, insanların gözlerini karartan hırs ve tamah... Deli Filozof tam zamanında yazılan bir eserdir. Ona hemen hepsini söyleteceğim."