Etiket: Bülent Ecevit

1970'lerin ikinci yarısında Türkiye'de devrimci ve sol hareketlerin güç ve etkisinin artmasıyla birlikte siyasi çatışmalar da giderek şiddetlenmekteydi. Bu dönemde sağın ürettiği en temel politikalardan biri, bu eylemci hareketlerle CHP'yi ilişkilendirerek devlet ve seçmen nezdinde parti üzerinde bir şaibe bulutu yaratmaya çalışmaktı. Denebilir ki Bülent Ecevit, bütün o yılları bu suçlamalara karşı partisini savunmakla geçirdi.
Soldan da sürekli eleştirilen CHP'nin ülkede hüküm süren kaotik ortam içinde geliştirdiği en önemli siyasetlerden biri, hem siyasi rakip ve karşıtlarına, hem seçmenlere, hem de kendi üyelerine siyasi yelpazedeki yerini yeterince açık biçimde ifade etmeye çalışmaktı. Devrimci sol hareket ve kavramlarla arasına herkesin rahatça fark edebileceği kalınlıkta bir çizgi çekmek isteyen Ecevit'in en güçlü araçlarından biri, Marksist köklere sahip olmadığını vurguladığı "demokratik sol" kavramıydı. Elinizdeki kitap, uzun yıllardan ve türlü siyasi maceralardan sonra kuracağı yeni partinin adını oluşturan bu kavramın içinin bizzat Ecevit tarafından nasıl doldurulduğunu gösteren konuşma ve söyleşilerden oluşmaktadır.

“Bir insanın düşüncesi baskılardan kurtulabilir ve kişiliği serbestçe gelişebilirse, eğitim ve yeteneğine göre eğitim görebilirse, erişebileceği bir düzey vardır. Herkesin o düzeye erişmesine imkân vermeyen bir devlet düzeni, insanlığa aykırıdır. Bazı insanların o düzeye erişmelerine imkân verip bazılarını bundan alıkoyan bir devlet ve toplum düzeni ise hem insanlığa, hem adalete aykırıdır.

Ortanın solunda tutum ve davranış:

İnsanlar üzerinde her türlü baskıyı reddettiği, insanları kendi yaşama ve çalışma şartlarının hâkimi kılmak istediği için demokratiktir,

İnsanları, imkân eşitsizliğinden ve yaşama şartlarında adaletsizlikten kurtarmak istediği için sosyal adaletçidir,

İnsanlarda saklı bütün manevi ve maddi gücü harekete geçirmek, insanları yaşama ve çalışma şartlarına yön verici duruma getirmek istediği için de devrimcidir.”

CHP’nin 1965 seçim yenilgisinden sonra, parti içinde bir süredir dile getirilen ancak belli bir içeriğe sahip olmayan “ortanın solu” düşüncesinin tartışıldığı toplantılar düzenlenmiştir. Önce Ecevit’in çevresindeki sınırlı sayıda kişiyle başlayan bu toplantıların katılımcı sayısı, daha sonra artmış ve tartışmalar sistematik hale getirilmiştir. Bu tartışmalar sonucunda netleşen görüşlerin ifade edilmesine karar verilmiş ve elinizdeki ünlü Ortanın Solu kitabı, Ecevit tarafından kaleme alınmıştır.

Mithat Paşa ve Türk Ekonomisinin Tarihsel Süreci

“Osmanlı yenilikçileri arasında ekonomiye ve halk örgütlenmesine gereken önemi veren tek devlet adamı Mithat Paşa’dır. O açıdan Mithat Paşa, Türk toplumunda ekonomik yapı değişikliğini ve demokratikleşme sürecini başlatanlardan biri olduğu gibi sosyal demokrasinin öncüsü de sayılabilir.

Eğer Mithat Paşa’nın uğraş ve uygulamaları merkezi yönetimden gereken desteği görebilse ve bugünkü Türkiye topraklarına da yansıyabilse idi; belki Osmanlı Devleti çağı yakalayabilir ve çözülüp çökmekten kurtulabilirdi. Osmanlı Devleti kurtulamasa bile, Türkiye şimdikinden çok değişik bir ülke olabilirdi; dünyanın gelişmiş ülkeleri arasında yer alabilirdi ve demokrasimiz çok daha sağlam bir altyapıya ve sağlıklı bir işlerliğe kavuşmuş olabilirdi.

Mithat Paşa, rejimi demokratikleştirme, yönetimi ve ekonomiyi çağdaşlaştırma ve özellikle de halkı örgütleyip güçlendirme yolundaki atılımlarının bedelini çok ağır biçimde ödemiştir; hatta yaşamıyla ödemiştir. Üstelik Mithat Paşa’nın trajik sonuna benzer cezalandırmalar çağımızın `demokratik‘ Türkiyesi’nde bile, değişik biçim ve ölçülerde sürmektedir. Her kim ki halkı siyasette ve ekonomide güçlendirip etkinleştirmeye kalkışırsa, çetin engellerle veya ağır suçlama ve cezalarla karşılaşmaktadır.

Bu kitaptaki Mithat Paşa incelemesi, yakın tarihimizin o büyük yenilikçisini ve devlet adamını yeni kuşakların daha yakından tanıyabilmelerine küçük bir katkıdır.”

“Gerçi Türkiye bu yeni ekonomik modeli izlemeye başladığı için sevinenler arasında, kapitalizmi ciddi olarak benimsemiş bazı ülkeler de bulunabilir. Ama onlar kendilerine başka ülkelerde sağlayabileceği sömürü olanakları için sevinirler buna.

Bu ekonomik politikayla, hele bu ekonomik politikanın dış politika gerekleri yerine getirilmekle, krediler de gelir Türkiye’ye. Fakat o kredileri ödeyebilme gücü gelmez ve böyle bir ekonomik politikanın dış politikadaki bedeli, ulusal bağımsızlık yönünden riskleri, yükleri arttıkça artar.

Böylece yabancıların kazancı artar; işçimizin, köylümüzün alın teri karşılığında sağlanan dövizi yasallaşmış döviz kaçırma yollarından yurtdışında bırakanların kazançları artar; ama Türkiye’nin kazancı artmaz, Türk halkının kazancı artmaz; Türk halkı işçisiyle, köylüsüyle, memuruyla ve fabrikaları çalıştıracak mühendisiyle yoksullaştıkça yoksullaşır, ezildikçe ezilir, hatta özel sektördeki küçük ve orta boy işletmeciler, gerçek anlamda milli sanayiciler de ezilirler, ya yok olup giderler ya da büyük sermayenin, yabancı sermayenin uydusu durumuna gelirler.”

Bu kitapta 24 Ocak 1980 tarihinde Demirel hükümeti tarafından açıklanan ünlü istikrar tedbirlerinin hemen ertesinde ana muhalefet partisi lideri Bülent Ecevit’in yaptığı konuşmalar yer almaktadır. Ecevit bu konuşmalarında tedbirlerin Türkiye’deki ekonomik düzeni daha da ağırlaştıracağı öngörüsünde bulunarak bunun ülkeye bazı ciddi siyasi bedellerinin olabileceği yolunda, sonradan haklı çıktığı bir uyarı yapmaktadır.