Kategori: Siyasi

Türkiye kritik bir dönemini yaşıyor. Bugün yapılacak ve yapılmakta olan yanlışlar, bugün ertelenen sorumluluklar, Türkiye’nin 2000’li yıllara sakat girmesine neden olur. Yanlışlar ve eksiklikler biraz daha sürerse, işin arkasını toparlayamayız.
Türkiye, bazı temel tercihlerini belirlemek ve bunların gereğini artık yapmak durumundadır.
Cumhuriyetin üzerine gitmeyi sürekli ertelediği büyük sorunların bütün cesamet ve şiddetiyle ülkenin önüne dikildiği 1990’lı yıllarda, Türkiye siyaseti bu sorunların altında kaldı. 12 Eylül’ün tasfiye etmeye çalıştığı siyasi yapı,
1990’lara eskinin benzeri biçiminde yeniden şekillenmiş olarak girdi ama yine aynı çözümsüzlüğü ve ertelemeci tavrı gösterdiği için 2000’li yılların başlarında yine tasfiye oldu.
Ülkenin içinde bulunduğu kargaşanın üzerinden bakıp ileriyi görmeye çalışan az sayıdaki siyasetçiden biriydi İsmail Cem. Sahip olduğu geniş ufukla yıllar boyunca Türk ve dünya siyasetinin içinde olmanın getirdiği birikimi birleştirerek yazıyor uyarılarda bulunuyordu. Onun bu çabasının ürünlerinden biri olan elinizdeki kitap, 1990’ların o bunalımlı yıllarında Türkiye’nin içinde bulunduğu durumun çeşitli açılardan tahlili üzerinden geleceğe açılımlar yapan denemelerden oluşmaktadır.

Milliyetçi Cephe olayı, 1973 seçimiyle oluşan siyasal üstyapının özellikleriyle ve Türkiye sağının geçirdiği değişimle yakından ilişkilidir. 1973 seçim sonrasının genel görünümü, şöyledir: Sağın büyük partisi AP, bir yandan Demokratik Parti'ye öte yandan kendi kişiliğine özgü nitelikler de taşıyan MSP'ye büyük ölçüde oy kaybetmiştir. CHP, en radikal dönemini yaşamaktadır; gelişmektedir, ancak tek başına hükümet olacak gücün uzağındadır. 12 Mart döneminin kalıcı etkileri sonucunda sosyalist sol, Parlamento düzeyinde temsil edilmemektedir.

MC'nin temelleri, bu belirsizlik ortamında atılmıştır. Siyasal manevraların eski ustası Demirel, Demokratik Parti milletvekillerini birer birer kendi partisine çekmeye başlamıştır. O günün koşullarında, Türkiye'nin sağ güçleri bu oluşumu büyük ölçüde desteklemiştir. 12 Mart tecrübesiyle "akıllanmış" bir Demirel, bu güçlere artık güven verebilmektedir. Demirel'in ve "kurulu düzenin" -yabancı dildeki deyimiyle "establishment"in- güvenilir sözcüsü Feyzioğlu'nun gözetiminde, MSP'nin yola getirileceği inancı vardır. MHP ise, bu çevrelerin önemli bölümü tarafından hiç değilse anlayışla değerlendirilmektedir. Düzeni, sol "tehlike" karşısında koruyacak, gereğinde kaba kuvvet yöntemlerini düzen adına harekete geçirebilecek tek gücün MHP olduğuna inanılmakta; sağın büyük bir kesimi bu partiyi ve anlayışını sempatiyle karşılamaktadır. Böylece, bir çeşit "ideal" formül, sağ güçler açısından oluşmaktadır.

İsmail Cem bu kitabında 1975-80 arasındaki siyasi olayları içeren yazılarına yer vermekte ve doğal olarak özellikle de Milliyetçi Cephe hükümetlerini konu edinmektedir.

“Farklı bir açıdan bakarsak, ‘sol’, kendi yapısı bakımından zaten sürekli ve sonsuz bir arayıştır.
Son çözümlemede, ayrıcalıkların ayrıcalık olmaktan çıkarılmasıdır. Fırsatların, kültür ve eğitimin, zenginliklerin, mümkün olan en geniş kitleye ulaştırılmasıdır. Sürekli ve sonsuz bir adalet arayışıdır. Sürekli bir yenileşmedir.

Türkiye’mizde sorun, bu arayışın, solu geliştirmek için değil, solun ‘sol olabilmesi için’ hâlâ sürmekte olmasıdır. Solun ‘kimlik arayışı’ düzeyinde, solun ‘temel ilkeleri ve doğrultusu düzeyinde hâlâ sürmesidir. Sorun ve sıkıntı buradadır.

Soldaki arayışın bu başlamda hâlâ sürmekte olması, bu giriş bölümünde sıraladığımız eksiklerden ve onların benzerlerinden kaynaklanmışsa, o zaman, yapılması gereken nedir? ‘Arayışın’, bu temel eksikleri gidermeye yönelmesi. Bu kitabın var olur gerekçesi budur. ‘Soldaki arayış’a bir katkı getirmek.

Solun haklılığına ve güzelliğine Türkiye’nin solu da layık olmalıdır...

Sosyal Demokrasi ya da Demokratik Sosyalizm Nedir, Ne Değildir / Bütün Eserleri-4

Türkiye’nin en sevilen siyasetçilerinden İsmail Cem, aynı zamanda sol siyaset konusunda ses getiren kitaplar kaleme almış bir düşünürdü. 1984 yılında yazdığı elinizdeki kitapta, sol siyasetin teori ve pratiğindeki birikimlerini okuruyla paylaşıyor.

Sosyal demokrasinin ideolojik kaynaklarına dönerek Kautsky ile Bernstein’in kimi düşüncelerini vurgulamakla işe başlayan Cem, demokratik sosyalizm olarak da nitelediği sosyal demokrasinin, kimi temel tercihleriyle sosyalist-komünist hareketlerden ayrıldığını belirtiyor. Sosyal demokrasinin şiddeti reddeden mücadele biçimleriyle çoğulcu ve eşitlikçi bir ortam oluşturmak için yola koyulduğunu söyleyerek sosyal demokrat modeli ortaya koyuyor. Cem’e göre değişen dünyada iş daha zorlaşmış olsa da toplumların sanayileşme ve özgürlük doğrultusundaki kaçınılmaz gelişmeleri, bir noktadan sonra ancak sosyal demokrasinin cevaplayabileceği ihtiyaçlar yaratacaktır. Dolayısıyla sosyal demokrasi, geleceğin sistemidir.

İsmail Cem, kitabının son bölümünde Türkiye’de sosyal demokrasinin mümkün olup olmadığını tartışıyor. Türkiye’nin içinde bulunduğu ortamı ve siyasi hareketleri değerlendirerek soysal demokrasinin Türkiye’de sadece bir olasılık değil, bir ihtiyaç olduğu sonucuna varıyor:

“Adaletli paylaşım şöyle dursun, var olan yapıların ‘üretim’ ve ‘yatırım’ görevini bile üstlenemediği bir ortamda, ‘sanayileşme, demokrasi, eşitlik’ ihtiyacındaki bir toplumun çözümü, sosyal demokrasidir.

…

Bizim görebildiğimiz, sosyal demokrasinin, – bu kitapta incelenen örneklerdeki gibi- sosyal demokrat ideolojiye, kimliğe, yapılanmaya sahip bir parti tarafından gerçekleştirilebilir olduğudur.”