Kategori: Edebiyat

Borges'in uzun bir aradan sonra yeniden öykü yazmaya başladığı dönemin ilk ürünü olan Brodie Raporu, yazarın erken dönem öykü kitaplarından farklı bir üslup taşıyor. On bir kısa öyküden oluşan kitap toplumun işleyişi üzerine sorular sorarken, medeniyet hakkında ironik tespitlere ve enigmatik yargılara varıyor. Dil, kültür, din, toplumsal ilişkiler gibi konuları ele alan Brodie Raporu, Arjantin'deki şiddet ve tedirginlikle iç içe geçmiş günlük hayatın izini sürüyor: yeraltı dünyası, bıçaklar, goşolar, kanun kaçakları, tehlikeyle dolu sokaklar. Borges, en yalın kitaplarından biri olan Brodie Raporu'nda, okurun önüne katman katman Buenos Aires'in derin tarihini açıyor. Yine yazdığı her satıra sinen, kendine özgü belirsizlik duygusuyla.

"Borges, edebiyatı hâlâ çoğumuzun roman ve kısa öykülerinin cereyan ettiği eski dünyadan yukarılara taşımıştır."
-John Updike-

Latin Amerika'nın ve dünya edebiyatının önde gelen isimlerinden J.L. Borges, çok sayıda yazarın üslübunu, tekniğini ve edebiyat hakkındaki düşüncelerini neredeyse tek başına değiştiren, eserleriyle çağımıza damgasını vuran bir şair, öykü ve deneme yazarı. Formenter Ödülü'nü aldığı 1961'den bu yana eserleri klasik sayılan ve giderek artan bir hayran kitlesi kazanan, defalarca Nobel Ödülü'ne aday gösterilen Borges, Poe, Kafka, H.G. Wells, Valery, Mallarme ve daha birçok yazardan etkilendi ve kendini her şeyden önce bir okur olarak gördü. Dost canlısı ve bonkör bir kişiliği olan Borges'in metinlerini dergilere gönderirken fazla rahat davrandığı, eserlerine ilgi gösteren dostlarına öykülerinin teliflerini armağan ettiği, hatta bazılarıyla ortak öyküler yazdığı biliniyor. İletişim Yayınları 1989'da kurulan Jorge Luis Borges Vakfı'yla yaptığı anlaşmaya uygun olarak, yazarın kimi zaman keyfi sıralamalarla derlenen öykü, düzyazı ve şiirlerini ilk basıldıkları halleriyle yayımlıyor. Borges, 1930'larda, Arjantin'de çok satan Critica gazetesinin pazar ekine yazdığı yazıları, Alçaklığın Evrensel Tarihi'nde biraraya getirdi. Gerçek ile hayalin birleştiği bu yazılarda, yaşamöykülerini bilerek çarpıttğı Keşiş Eastman, Kadın Korsan Çingi, Billiy the Kid gibi kötü şöhretli kimseleri anlatırken, kurgunun olgudan daha gerçek, daha inanılır olduğunu belirtmeyi hedeflemişti. İlk kısa öyküsü 'Mahalle Kabadayısı'nın da yer aldığı bu kitabı Borges, 1954'te yazdığı önsözde, 'öykü yazmayı göze alamayan, dolayısıyla da başkalarının masallarını bozup çarpıtarak kendini eğlendiren utangaç bir delikanlının sorumsuz oyunları' olarak nitelemişti. Buna karşılık kitap, Latin Amerika edebiyatını derinden etkiledi ve yayımlandığı tarih (1935) bu edebiyatın bir dönüm noktası olarak nitelendi.