Yazma Eserlerde Vakıf Mühürleri
Kültür Bakanlığı Yayınları
256
1979 yılında 26-30 Eylül tarihleri arasında III. Milletlerarası Türkoloji Kongresi dolayısıyla Süleymaniye Kütüphanesi'nde ?Yazma Eserlerde Vakıf Mühürleri? adı altında bir sergi düzenlemiştik. Bu konu üzerindeki çalışmalar çok daha önce Nimet Bayraktar tarafından başlatılmış ve pek çok yazmanın vakıf mühürleri tesbit edilmişti. Elimizdeki bu malzemeye güvenerek serginin açılmasından hemen hemen bir yıl kadar önce çalışmalarımızı yoğunlaştırdık.
Konuyu biraz daha genişleterek Süleymaniye Kütüphanesi'ndeki yazma eserler başta olmak üzere İstanbul'daki bazı diğer vakıf kütüphanelerde bulunan yazma eserlerde görebildiğimiz vakıf mühürlerini de sergimize katmaya karar verdik. Ne var ki böyle bir çalışma bir yıl gibi kısa bir sürede ve belli bir zamana göre ayarlanmış çalışma düzeni içinde bizi bütün vakıf mühürlü yazma eserleri görmek ve incelemekten ister istemez alıkoydu. Diğer bir deyimle bu çalışma sadece İstanbul içinde görebildiğimiz vakıf mühürlerini içine alır. Bu arada vakıf mühürlerini aldığımız vakıfların kütüphane ve kitap vakfiyeleri (vakıfname, vakfiyye) ile yazma ve basma fihristleri hakkında gerekli notları da ekledik. Zaman zaman yazma eserdeki vakıf mührünün okunaksız olması halinde aynı koleksiyondaki hasma eserden de yararlandık ve mühürlerdeki metinlerin anlaşılması güç kısımlarını tercüme yoluna gittik.
Mühürlerin okunmasında ise vakıflarla şahıs isimlerinin tesbitinde transkripsiyon alfabesi kullanılmış, açıklamalarda bugünkü imla kurallarına uyulmaya çalışılmıştır.
Çalışmalarımıza özellikle bilinen vakıf koleksiyonların vakfının mührünün tesbiti ile başladık. Bu mühürlerin bir kısmı koleksiyon halinde kitap bağışlayanların vakıf mühürleri olduğu gibi, bir kısmı da mevcut vakıf kütüphanelere kitap bağışlayanların mühürleridir. Bu arada yazma kitaplarda görülen padişahların diğer mühürleri ile yazı ve hakk sanatı açısından devrinin özelliklerini taşıyan bazı şahıs mühürleri de örnek olarak alınmıştır. Aynı şahsın hem vakıf hem de şahıs mührü varsa bunlar birlikte alınmıştır.
