Etiket: Louis Althusser

İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları, Althusser'in 1970 Haziranı'nda La Penseée'de yayınlanır yayınlanmaz bütün dünyada büyük yankılar uyandıran ve yankıları hâlâ devam eden aynı adlı ünlü makalesini, bu makalenin 1969 tarihli ilk versiyonunu ve La Penseée'de yayınlanan makalede dile getirilen fikirlere yönelik eleştirilere Althusser'in Aralık 1976 tarihinde -ve bu tarih itibariyle- verdiği cevapları içeren bir derlemedir.

Karl Polanyi, "yoksulluk" toplumda süren "doğa"dır, demişti. Çoktandır sadece kendilerini ve kendileri gibi düşünenleri ideolojinin dışında, başkalarını da daima ideolojinin içinde gören siyasi, felsefi, dini, ahlaki, kültürel ve etnik kamplarla kuşatılmış haldeyiz. Üstelik her meselede sadece kendilerini haklı başkalarını haksız, kendilerini iyi başkalarını kötü, kendilerini doğru başkalarını yanlış görmekteler. Güzellik ise sadece onlara has, başkaları çirkin de üstelik... Ve en kötüsü, aynı/özdeş olanı dost ve başka/farklı olanı daima (inkar ve asimilasyon işe yaramadığında) imha edilmesi gereken düşmanlar olarak görüyorlar, tıpkı "doğa" durumunda olduğu gibi! Althusser, işte bunun, yani ideolojinin neden, nasıl ve niçinini anlatıyor, belli ki kimsenin okuduğu yok bu kitabı!

"Ne var ki, felsefi sorular, bilimsel sorun değildir. Geleneksel felsefe kendi sorularına yanıtlar getirebilir, ancak bilimadamlarının kendi sorularına çözüm getirdikleri anlamda bilimsel ya da daha başka sorunlara çözüm getirmez. Başka deyişle: felsefe, bilim adına ve bilimin yerine bilimsel sorunları çözmez; felsefenin soruları bilimin sorunları değildir. Burada da felsefe içinde bir tavır almaktayız: felsefe bir bilim değildir, dolayısıyla a fortiori bilimin kendisi de değildir, bilimin yaşadığı bunalımların bilimi de değildir, Bütün'ün bilimi de değildir. Felsefi sorular, ipso facto bilimsel sorunlar değildir."

20. yüzyılın en önemli ve özgün Marksist düşünürü Louis Althusser ilk kez 1974 yılında yayımlanan bu çalışmasında, ürettiği özgün kavramlar aracılığıyla felsefenin ve bilimin özgül kimliklerini sorgulamakta ve bilimadamlarının kendi disiplinine ilişkin tasarımlamalarını incelemektedir.

Bu kadar gelecekten sonra bu kadar geçmişe. Bir gün uzak ülkelere doğru yola çıkan bu gezgin bilinmeyen yerlerde yıllarca dolaştıktan sonra, yurduna dönmüş de zamanın durduğunu sanmış sanki...
Yolları açmış ama.?